Türk milletinin manevi mimarları olarak bilinen Horasan Erenleri Emevi zulmünden kaçıp Türk illerinden Horasan’ a sığınan Eh-li Beyt mensuplarıdır.Horasan bizler için Ehli Beyt ile kucaklaşıp İslam ile yoğrulma ocağımızdır.
Anadolu ve Rumeli’yi manevi olarak imar eden manevi mimarlarımız geldikleri yer dolayısı ile Horasan Erenleri adını almışlardır.Horasan Farsça (güneşin yükseldiği yer ) demektir.Günümüzde İran devletinin üç eyaletinin adı olan Horasan ,eskiden bugün ki İran ,Afganistan ,Tacikistan ,Türkmenistan ve Özbekistan bazı devletlerini içine alan geniş topraklardır.Horasan Erenleri İslami ilimlerin merkezi olarak görülen Horasan bölgesinde yaşamış Ahmet Yesevi tarafından (1093-1166) tarihleri arasında Anadolu yu İslamlaştırmak için gönderilmişlerdir.
İslam’a yaptıkları hizmetlere bakarsak Rum topraklarını İslamiyetin hüküm sürdüğü topraklara katarak (Anadolu ‘yu )İslam toprağı yapmışlardır .Tasavvuf kültürü ile kendini eğiten erenlerimizden Moğol istilasından sonra Anadolu ya gelenleri Osmanlı İmparatorluğunun da hazırlayıcısı olmuşlardır. Bu bölgenin bizim için önemi tarihin her döneminde Türk nufüsunun yoğun olduğu yerler olmasıdır.
Horasan Erenleri denilince İlk akla gelen isim Hoca Ahmet Yesevi dir .Hem dil bakımından hem anlayış bakımından İslama getirdiği yorumlarla Türk dünyasının İslami liderlerinden sayılmıştır.Tarih de 11. 12. yy da Semerkant ve Horasan Türk dünyasının iki önemli kenti olarak görülmektedir.Semerkant; kültür ,sanat ve ticaretin başkenti olarak bilinirken Horasan ;bilim ve sanat yönünden ön plana çıkmıştır.Bunun tarihi ve jeopolitik sebepleri ise dönemin Fars ,Arap ve Bizans dünyasının durumu ile yakından alakalıdır.Nitekim Hoca Ahmet Yesevi Horasan da önemli ve mukimdir.İslam anlayışını benimseyen dervişlerin bir çoğu İmam Rıza nın soyundan gelmektedir.
Bu bölgeden kalan eserler Ahmet Yesevi nin( Türkçe Divan ı) Hikmet Molla Caminin Farsça (Nefahatül Ünsü )Abdülkerim Kuşeyri nin Arapça Risalesi gibi eserler önemli miraslardır.
Horasan Erenlerinin bir bölümünün mübarek kabirleri Konya da Mevlana müzesinde girişte sol taraftadır.Kademât-ı Pir (Pîr2in mertebeleri ) Huzur-ı Pir (Pirin huzuru) veya Dâhil-i Uşşak (Aşıkların içi)diye bilinen koridorun Semahane girişi ile ,Mescid girişinde yer alan Çerağ Kapısı arasında kalan bölümü ,yerden 60 cm yükseltilerek seki haline getirilmiş ve iki ayrı bölüm halinde Horasan Erlerine ayrılmıştır.
Sade bir hayatı benimseyerek Hak yolunda ilerlemiş olan Horasan Erenleri Anadoluyu karış karış dolaşarak Müslümanlaştırıp Türkleştirerek bizlere güzel miraslar bırakmışlardır
Keramet göstermekten bile geri durarak hallerini sır gibi sakalmışlardır.Bir kıssa bunu çok iyi özetlemiştir.Birisi Şah-ı Nakşibend Hz. eteğine yapışıyor .Aman Şeyhim bir keramet göster diyor.Mübarek gülümsüyor Bizim kerametimiz açıktır diyor.Bu kadar günahla yeryüzünde yürümemiz yetmez mi diyor .Erenlerden biri .Anadolu nun bir çok yerinde mübarek kabirleri mevcuttur ve ziyaret edilmeye devam edilmektedir.
Konya da Mevlana Hazretlerinin mübarek Türbesini ziyaret ederken Horasan Erenlerini de dualarımızı bağışlamayı unutmayalım. Yolumuza ışık tutan mübareklerden Allah razı olsun.İslam ve Türk kültürünü ileriye taşıyacak nesillerimiz, mirasçılarımız olarak ümit vadetmektedirler .Rabbimiz bizleri kendine layık ümmet ve topluluklardan eylesin inşallah